V KND: Premiera raportu „Polskie perspektywy gospodarcze. Trendy i scenariusze”
Podczas V Kongresu Nowoczesnej Dystrybucji miała miejsce premiera najnowszego raportu prof. dra hab. Konrada Raczkowskiego, Dyrektora Centrum Gospodarki Światowej UKSW, pt. „Polskie perspektywy gospodarcze. Trendy i scenariusze”. Raport powstał we współpracy z Polską Organizacją Handlu i Dystrybucji. Publikacja dokonuje analizy bieżącej sytuacji gospodarczej i geopolitycznej na świecie oraz przedstawia perspektywy dla rozwoju polskiej gospodarki. Określa ramy, w jakich funkcjonować będzie sektor handlu w nadchodzących latach i identyfikuje kluczowe wyzwania. Zawarte w raporcie analizy, trendy i scenariusze stanowią „mapę drogową” dla decydentów politycznych oraz firm działających w nowym układzie sił i trendów globalnych.
W „Przedmowie” do raportu Renata Juszkiewicz, prezes zarządu POHiD, Vice-President EuroCommerce, wyjaśniła genezę zmian dokonujących się w sektorze: „Utrzymujące się ograniczenia związane z COVID-19, wojna w Ukrainie, największy od lat 70. XX wieku kryzys energetyczny oraz galopująca inflacja przyczyniły się do spowolnienia globalnej gospodarki. Polski handel mocno odczuwa skutki światowego kryzysu gospodarczego, mierząc się z jednej strony z wysokimi kosztami działalności, a z drugiej – ze znaczącym spadkiem konsumpcji”. Prezes POHiD mocno zaakcentowała pozytywny wpływ sektora handlu zarówno na gospodarkę (hamowanie inflacji), jak i społeczeństwo (ograniczanie ubóstwa żywnościowego): „Sieci handlowe zrzeszone w POHiD w istotny sposób oddziałują na stabilność cen na polskim rynku. Wysoka konkurencyjność w obrębie sektora w Polsce wpływa hamująco na wzrost cen produktów. W efekcie ceny żywności w Polsce są o wiele niższe niż w krajach ościennych. (…) Handel zainwestował ogromne środki, aby nie przenosić całej podwyżki cen zakupu towarów u producentów na klientów. Dzięki skali biznesu, dużym wolumenom zakupowym, poprawie efektywności energetycznej oraz niskim marżom, ceny detaliczne utrzymywane są na możliwie najniższym poziomie. Od początku pandemii, a zwłaszcza od wybuchu wojny w Ukrainie sieci handlowe prowadzą politykę cenowo-promocyjną mającą na celu wsparcie polskich rodzin zmagających z negatywnymi skutkami inflacji. (…) Skutecznie chronią polskie rodziny przed ubóstwem żywnościowym, w wielu przypadkach zapobiegając stygmatyzacji oraz wykluczeniu społecznemu”. Szefowa POHiD wskazała również na kluczowe wyzwania dla handlu: „Polityka antyinflacyjna skutkuje zwiększoną presją na i tak niskie marże w handlu. Dodatkowym wyzwaniem dla sektora są nakłady w obszarach zrównoważonego rozwoju i cyfryzacji, jak również rosnące koszty wynikające ze wzrostu cen energii, rekordowej inflacji, zakłóceń w łańcuchach dostaw i wojny w Ukrainie. (…) Według raportu sektor handlu na poziomie europejskim wymaga transformacji do 2030 roku w zakresie zrównoważonego rozwoju, cyfryzacji, umiejętności i talentów, na którą sektor poniesie nakłady w wysokości około 600 miliardów euro. (…) W obliczu kryzysu energetycznego i rosnących cen prądu, sieci handlowe prowadzą politykę oszczędzania energii. Inwestują także w odnawialne źródła energii. W ten sposób nie tylko ograniczają koszty zużycia energii, ale zmniejszają także ślad węglowy. (…) Istotnym czynnikiem ryzyka dla stabilności cen detalicznych jest otoczenie legislacyjne. Handel mierzy się z podatkiem handlowym i wieloma obciążeniami fiskalnymi”.
Autor publikacji prof. dr hab. Konrad Raczkowski, Dyrektor Centrum Gospodarki Światowej, UKSW, we wstępie do raportu zarysował perspektywy stojące przed globalną gospodarką: „Od czasu oficjalnego ogłoszenia w 2018 r. wojny handlowej Stanów Zjednoczonych z Chinami, pandemii Covid-19 i wreszcie wojny zastępczej pomiędzy Rosją a Ukrainą, globalna gospodarka doświadczyła wielu szoków jednocześnie. Synchronicznie zacieśniana polityka monetarna kiedyś osiągnie swój cel, niemniej koszt utrzymywania wysokiej inflacji zwłaszcza w kontekście spadku płac realnych, strat na aktywach o stałym dochodzie, czy stosowanej luźnej polityki fiskalnej – wprowadzają dość znacznie różnicowanie beneficjentów rzeczywistych. Oznacza to, że bilansowania realnej wartości długu publicznego pożądanym nominalnie wzrostem gospodarczym, przy ciągłym niedopasowaniu deficytów budżetowych, będą stałym i rosnącym problemem w najbliższych latach. Rządy będą zobligowane do poszukiwania nowych dochodów budżetowych lub mniej popularnego cięcia wydatków. Przedsiębiorcy i handel wejdą w coraz bardziej zaawansowany, ale powolny proces porzucania Chin, jako globalnej fabryki świata, przenosząc produkcję zwłaszcza do Indii, Bangladeszu, Indonezji, Malezji, Tajlandii, Wietnamu, Meksyku oraz do Polski – której skumulowany wzrost realnego PKB w latach 1990-2020 wyniósł aż 857% (za niedościgłymi Chinami i przed bardzo liczebnymi Indiami). Chiny jeszcze przez pewien czas będą wytwarzały globalny skumulowany wzrost gospodarczy większy, niż państwa G7 razem wzięte, ale trend ten będzie się zmieniał”.
Prof. Raczkowski przedstawił w raporcie 7 kluczowych wniosków dotyczących globalnej i polskiej gospodarki:
I. Globalny polikryzys gospodarczy w latach 2018-2023, zapoczątkowany oficjalną wojną handlową Stanów Zjednoczonych z Chinami, wytworzył nowe szanse i zagrożenia dla gospodarki światowej, które będą utrzymywały nierównomierne osłabienie poszczególnych gospodarek na świecie, głównie poprzez a) kontynuowaną wojnę zastępczą spowodowaną inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, b) presję inflacyjną, c) restrykcyjne warunki kredytowe, d) zmiany w globalnych łańcuchach produkcji i destynacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz e) kryzys zadłużenia w sferze finansów publicznych;
II. Głównym wyzwaniem dla społeczności biznesowej w 2023 roku wg Global Economic Survey są przedłużające się napięcia geopolityczne i niestabilność. Wysoka inflacja zajmuje drugie miejsce, odzwierciedlając rosnące ceny żywności i energii, które nie przekładają się na światowe dynamiki spadku cen surowców rolnych, a w odniesieniu do rynku energii – ceny w Polsce są wyższe, niż średnia UE zarówno na kontraktach terminowych, jak i na rynku SPOT.
III. Płace minimalne będą wzrastać w latach 2023-2024, co będzie miało przełożenie na wzrost inflacji, jednocześnie wywierając presję na koszty pracodawców. Kwestia przyciągnięcia oraz zatrzymania pracownika przy relatywnie niskim bezrobociu będzie jednym z największych problemów pracodawców.
IV. Przewiduje się, że wzrost realnego PKB w Polsce spowolni do 0,9% w 2023 roku z możliwą korekta w górę, a następnie odbije do 2,1%-2,4% w 2024 roku.
V. W Polsce w 2022 r. funkcjonowało 988,8 tys. aktywnych podmiotów handlowo-usługowych, z czego 969,7 tys. zatrudniało do 9 pracowników, a 781,7 tys. zaliczono do sektora usług. Jednocześnie sprzedaż detaliczna w Polsce wyniosła 1908,0 mld złotych, a całkowita liczba punktów sprzedaży handlowo-usługowej przekroczyła 1,53 mln placówek.
VI. W 2022 roku wartość eksportu ogółem towarów rolno-spożywczych z Polski wyniosła 47,6 mld euro (223 mld zł) i była o 26,7% wyższa niż w roku 2021. Jednocześnie 74% wartości polskiego eksportu rolnego przypada na kraje Unii Europejskiej, a struktura towarowa eksportu rolno-spożywczego do głównych grup zaliczała: mięso i jego przetwory (20%), ziarno zbóż i przetwory (14%), tytoń i jego przetwory (9%) oraz produkty mleczne (7%) i cukier i wyroby cukiernicze (7%).
VII. Dla stabilności makroekonomicznej polskiej gospodarki do 2021 r. najważniejszą zmienną była relacja deficytu budżetowego do PKB, a najmniej istotną kategorią był ogólny poziom cen energii. Od 2022 sytuacja uległa diametralnej zmianie, zaliczając do najbardziej istotnych czynników: ogólny poziom cen energii (0,509), dynamikę wzrostu PKB (0,431), relację deficytu budżetowego do PKB (0,361), stopę bezrobocia (0,292), relację salda obrotów bieżących do PKB (0,107) oraz stopę inflacji (0,139).
Prezes POHiD podkreśliła wagę publikacji dla biznesu i decydentów politycznych: „Jako organizacje branżowe, tj. POHiD i EuroCommerce, rozumiemy doskonale, jak duża zmiana zachodzi w europejskiej i światowej gospodarce, i jak trudno jest właściwie odczytywać i interpretować zjawiska ekonomiczne. Dlatego z tak dużym zadowoleniem i uznaniem należy powitać publikację, która może być w wielu obszarach drogowskazem realizowanych lub zmienianych strategii handlowych i inwestycji, będąc jednocześnie kompendium wiedzy dla polityki gospodarczej”.
Raport do pobrania:
Wersja PL
2023.06.15 – prof. Raczkowski – Raport – Polskie perspektywy gospodarcze
Wersja ENG
2023.05.15 – prof. Raczkowski – Raport – Polish Economic Outlook ENG