Prezes POHiD wzięła udział w debacie nt. systemu kaucyjnego

9 marca br. odbyła się debata „System kaucyjny – dlaczego potrzebne są rozwiązania z wizją”, zorganizowana przez redakcję dziennika „Rzeczpospolita”. W toku dyskusji Renata Juszkiewicz, prezes POHiD, zaprezentowała stanowisko Organizacji ws. projektu ustawy wdrażającej system kaucyjny, podkreślając iż firmy członkowskie POHiD „dbają o to, by system kaucyjny w docelowym kształcie był jak najbardziej prośrodowiskowy i przyjazny dla konsumentów”.

Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji:

Wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce ma służyć przede wszystkim osiągnięciu wysokich – określonych w dyrektywie Single-Use Plastics (SUP) – poziomów selektywnej zbiórki butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych po napojach w celu recyklingu tych opakowań: 77 proc. do 2025 r. i 90 proc. do 2029 r. Jednocześnie dyrektywa nakłada na przedsiębiorców wprowadzających napoje na rynek obowiązek, aby od 2025 r. wszystkie butelki z tworzyw sztucznych były wykonane w minimum 25 proc. z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. w 30 proc. Osiągnięcie tych poziomów i wypełnienie obowiązków jest możliwe dzięki systemowi kaucyjnemu, którego założenia przygotowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Należy podkreślić trzy kluczowe rozwiązania zawarte w konsultowanym projekcie ustawy, które branża ocenia pozytywnie. Po pierwsze, operatorem systemu kaucyjnego będzie podmiot utworzony przez przedsiębiorców, na których dyrektywa nakłada obowiązki w zakresie selektywnej zbiórki jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych. Sam system ma być finansowany z opłat dokonywanych przez przedsiębiorców do niego należących, jak również kaucji i dochodów ze sprzedaży zebranych opakowań. W tym miejscu postulujemy, aby operator systemu kaucyjnego działał na zasadach not-for-profit – jako podmiot zaufania publicznego na rzecz ochrony środowiska – i jako taki na etapie ubiegania się o zezwolenie był rzetelnie weryfikowany.

Po drugie, w projekcie ustawy przewidziano możliwość powstania wielu operatorów w ramach powstającego systemu kaucyjnego. Uważamy to rozwiązanie za słuszne. Zwiększenie liczby operatorów zapobiegnie ewentualnemu monopolowi i wpłynie pozytywnie na efektywność systemu oraz jakość usług oferowanych przez operatorów, którzy będą konkurować o przedsiębiorców. Ze swojej strony proponujemy następujące rozwiązania mające na celu wzmocnienie tego rozwiązania pod kątem efektywności poprzez: a)wprowadzenie jednolitej kaucji ustalanej na poziomie rozporządzenia do projektowanej ustawy, co uprości znacznie system z perspektywy konsumentów, ale także zapobiegnie tworzeniu nieuczciwej konkurencji pomiędzy operatorami na rynku; b) stworzenie wspólnej bazy opakowań kaucyjnych dla wszystkich operatorów. Bazy tego typu tworzone są we wszystkich systemach kaucyjnych na świecie, ponieważ pozwalają na przyjmowanie butelek dowolnego wprowadzającego w dowolnym systemie kaucyjnym. Umożliwiają one kontrolę nad ilością opakowań w systemie, weryfikacje rozliczeń poszczególnych operatorów oraz sprawozdawczość.

I po trzecie, projekt ustawy uwzględnia również kwestię dobrowolności odbioru opakowań z tworzyw zwracanych przez konsumentów przez mniejsze placówki handlowe, określając ich wielkość do 100 mkw. Postulujemy rozszerzenie dobrowolności odbioru na placówki handlowe o powierzchni poniżej 500 mkw. Kluczową usługą tego typu placówek są tzw. zakupy w biegu. W naszej opinii, konieczność odbioru opakowań kaucyjnych przez małe placówki handlowe – ze względu na ich specyfikę i niewielką liczbę osób w nich pracujących – zakłóci codzienną płynność obsługi klientów oraz negatywnie wpłynie na sprzedaż. Ponadto takie placówki nie dysponują odpowiednimi rozwiązaniami logistycznymi czy choćby powierzchnią do magazynowania odpadów. Równocześnie uważamy, iż małe sklepy powinny mieć prawo do przystąpienia do systemu na zasadzie dobrowolności, o ile mają możliwość wprowadzenia tej usługi dla swoich klientów.

Jednocześnie, pragniemy podkreślić, iż ze względu na trwającą od dwóch lat pandemię oraz obecny kryzys humanitarny kluczowe wydaje wydłużenie czasu na wdrożenie systemu kaucyjnego do 2025 r., aby rozłożyć duże koszty jego wdrożenia. Ponadto proponujemy, aby ograniczyć opakowania objęte systemem wyłącznie do tych ujętych w dyrektywie SUP i ze względów logistycznych i bezpieczeństwa nie obejmować systemem opakowań szklanych oraz ze względów sanitarnych zrezygnować z objęcia systemem opakowań po napojach mlecznych i jogurtach. Przy zachowaniu tych warunków i swobody w wyborze przez placówki handlowe sposobu organizacji zbiórki (ręczna czy automatyczna) istnieje szansa na zbudowanie systemu kaucyjnego przyjaznego dla konsumentów, równo traktującego wszystkich przedsiębiorców (handel i producentów napojów) i zapewniającego wykonanie obowiązków wprowadzających z korzyścią dla naszego środowiska.